Czyli o tym, jak na styku nauki, sztuki, wiedzy intuicyjnej oraz aktywizmu, projekt ,,Agro-Perma-Lab: Nasiona” przywraca właściwą wagę zagadnieniu nasion.
Nasiona w rękach ludzi
Projekt ,,Agro-Perma-Lab: Nasiona” powstał w reakcji na to, jakie jest obecnie podejście do nasion w tak zwanym głównym nurcie oraz w wielkoprzemysłowym rolnictwie. Właśnie – jak się mają ,,nasiona w rękach ludzi” w naszych czasach? Są przejmowane przez wielkie firmy (10 światowych firm kontroluje 55% globalnego rynku nasion), są patentowane, są modyfikowane genetycznie (GMO) oraz tworzone laboratoryjnie. Rolnik, kupując nasiona, dostaje cały wykaz środków chemicznych, którymi ma za zadanie w całym cyklu życia ,,potraktować” roślinę (więcej na temat patentowania nasion i monopolizacji rynku w artykule Jana Skoczylasa).
Ludzie w rękach nasion – wiedza
Zanim nasiona trafiły w ręce ludzi, ci byli już od dawna ,,w rękach nasion”. Świat roślin jest doskonały i idealnie przystosowany do środowiska naturalnego – korzysta z wiatru, słońca, wody oraz innych otaczających istot – z flory i fauny. Czy pamiętasz może jak, gdy szłaś po łące, przyczepił ci się do swetra rzep ostu, łopianu albo rzepienia? Czy wiesz, co to zdarzenie naprawdę oznacza? Znaczy to, że pasażer na gapę, zupełnie niezauważony i bez własnego wysiłku, przemieścił się za pomocą twojej energii wiele metrów/kilometrów dalej, tak, by przetransportować swoje nasiona i tym samym poszerzyć obszar występowania swojego gatunku. Jak powiedział nam w wywiadzie Paweł Kobielus: ,,…nam się wydaje, że rośliny to jest coś takiego na niższym poziomie niż ludzie czy zwierzęta, czy jakieś inne tam części tej natury, ale być może wcale tak nie jest, być może one są na tyle inteligentne, że one, żeby się rozmnażać, wcale nie potrzebują się ruszać, nie potrzebują się tam jakoś manifestować wielce, tylko się posługują nami i innymi istotami do tego wszystkiego. Także na jakim one są poziomie, to jest dla mnie zagadką, ale nie uważam, że to są jakieś prymitywne istoty, tylko wręcz odwrotnie”. To właśnie ta wypowiedź Pawła zainspirowała nas do stworzenia jednego z haseł projektu ,,Agro-Perma-Lab: Nasiona” – ,,Ludzie w rękach nasion”.
Pierwszym etapem projektu ,,Agro-Perma-Lab: Nasiona” były wywiady z doświadczonymi osobami, które już od lat prowadzą swój bank nasion. Do tej pory, zespół Fundacji Agro-Perma-Lab, przy wsparciu współpracujących ochotników, przeprowadził pięć tego typu wywiadów. Na ich podstawie powstanie publikacja dotycząca domów nasion (studium przypadku). Nasiennicy, z którymi zostały przeprowadzone wywiady, to prawdziwe kopalnie życiodajnej wiedzy – mądrości zdobywanej własnymi obserwacjami, własnymi zmysłami. Jak powiedział nam w wywiadzie Paweł Kobielus: ,,powiem szczerze, większość tak intuicyjnie, z racji tego, że już od dziecka obcuję z tymi roślinami różnymi, to jakoś tak się tego powiedzmy nauczyłem, skończyłem też średnią szkołę ogrodniczą, ale tam akurat nie miałem kierunku nasiennictwa, także ze szkoły nie wyniosłem takich wiadomości, tylko już sami się tam po prostu z żoną zaczęliśmy zagłębiać w te tematy”.
Ludzie w rękach nasion – sztuka
Dysproporcje pomiędzy tym, jaką wagę ma zagadnienie nasion, a tym, jak większość ludzi straciło z tym tematem łączność, jest zadziwiająca. W odpowiedzi na taki stan rzeczy, projekt ,,Agro-Perma-Lab: Nasiona” korzysta z artystycznych środków przekazu, by spopularyzować temat nasion, przesunąć to zagadnienie choć trochę bliżej głównego nurtu zainteresowań opinii publicznej. Jednym z artystycznych elementów projektu jest serial podcastowy ,,Ludzie w rękach nasion”, który oparty jest na wywiadach przeprowadzonych z nasiennikami. Z serialu wyłaniają się inspirujące portrety osób, ich historie, doświadczenia, głęboko ekologiczna wiedza i życiodajne postawy.
,,Renata” – Pierwszy sezon serialu-ma obecnie swoją premierę. Archiwalne, jak i nowo powstające odcinki serialu można odsłuchać na stronie Fundacji Agro-Perma-Lab. Innym środkiem przekazu, jakim Agro-Perma-Lab próbuje kształtować narrację w temacie nasion, jest film – obejrzyj tutaj.
Ludzie w rękach nasion – aktywizm
Na szczęście, przez ostatnie trzydzieści lat, aktywizm w dziedzinie suwerenności nasiennej na świecie staje się coraz bardziej słyszalny. Fundacja Agro-Perma-Lab chce wzmacniać ten trend. W grudniu 2020 organizujemy Trening Liderów i Edukatorów Społecznościowych Domów Nasion. Trening ten prowadzony będzie przez polskich specjalistów-nasienników oraz międzynarodowych trenerów (połączenie online). Uczestnicy będą wybierani na zasadzie rekrutacji, bowiem szkolenie przeznaczone będzie dla osób, które mają potencjał, by przekazać swoją nowo zdobytą wiedzę i umiejętności dalej – multiplikować ją. W ramach programu uczestnicy zgłębią zagadnienia z zakresu standardów i technik zachowywania nasion oraz metod i podejść w uczeniu innych w tym temacie. W dialogu z ekspertami dowiedzą się również o blaskach i cieniach prowadzenia wspólnotowej inicjatywy oraz pracy z ludźmi i organizowania społecznych działań wokół nasion. W ramach treningu grupa wspólnie odbędzie twórcze sesje i ćwiczenia z opracowywania potrzebnych struktur, ról, harmonogramów i procesów dla prowadzenia i utrzymania społecznościowych domów nasion. Trening, tak jak cały projekt „AgroPermaLab: Nasiona”, współfinansowany jest ze środków CSB Academy. Wydarzenie odbędzie się w Domu Spotkań Twórczych ,,Ptasia Dolina”.
Co w Twoich rękach?
Zacznij zbierać nasiona w swoim ogrodzie. Zwracaj uwagę, jakie warzywa i owoce kupujesz. Czy są to warzywa i owoce z dobrego źródła? Czy ich producent wspiera bioróżnorodność? Pomyśl – przechodząc obok monokulturowej przemysłowej uprawy jakiegoś warzywa (najpewniej z nasion hybrydowych, wspartych wieloma środkami chemicznymi) – czy bije z tego pola jakiekolwiek życie? Czy widać ptaki, owady, inne współistniejące rośliny? Jak pięknie nakreśliła nam to w wywiadzie Renata Korn: ,,nie ma bogactwa tego życia, mówię tu o życiu glebowym i na przykład owadach – nie ma bogatej flory i fauny. Natomiast w ogród, jak mój, jak ja go odbieram (może się tutaj będę chwalić), ale po prostu jak wchodzę do niego, to czuję, że ciarki chodzą po plecach… Są zapachy, jest energia, tętni życie, brzęczą pszczoły i to też dodaje aurę. Po prostu naprawdę odczuwa się to w każdej komórce ciała. Na mnie, na człowieka działa to tak, że moja istota odbiera sygnał – tutaj po prostu jest prawdziwe życie przez duże „Ż”. Co więcej, wierzę, że taki właśnie system może sam sobie dawać radę, może przetrwać w przeciwieństwie do tamtego sztucznego, który jest na kruchych nogach”.
Co jeszcze jest w Twoich rękach? Włącz się w nasze działania –napisz do nas, jeżeli chcesz działać z nami – wesprzeć nas w promocji tematyki nasion. Szukamy osób, które przeprowadzą (według naszej ankiety) pogłębione wywiady z większą liczbą nasienników. Ponadto, szukamy osób, które chciałyby się włączyć w pisanie artykułów, montowanie filmików i podcastów. Dodatkowo, możesz też przekazać darowiznę na nasze cele statutowe – po to, żeby Fundacja mogła sprawnie działać i przepychać się łokciami z ważną tematyką nasion do głównego nurtu.
Dodajmy, że projekt „Agro-Perma-Lab: Nasiona” współfinansowany jest ze środków Community Seed Banks Academy. ,,Zielone Wiadomości” są natomiast patronem medialnym projektu.
Autorki: Weronika Koralewska, Joanna Bojczewska
Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie Zielone Wiadomości.
Fundacja Agro-Perma-Lab działa na rzecz rozwoju edukacji w dziedzinie permakultury, agroekologii, suwerenności żywnościowej i głębokiej ekologii. Numer KRS: 0000862195. Odwiedź naszą stronę: https://agropermalab.org/
